Wanneer heb je een soldeerbout nodig?

Niet alleen in de elektronica maar ook bij metaalbewerking is solderen een eenvoudige en beproefde manier om metalen onderdelen met elkaar te verbinden. Binnen het elektronica vakgebied is de verbindingstechniek snel populair geworden, omdat het een eenvoudige techniek is om elektronica onderdelen zowel mechanisch als elektrisch op een vooral duurzame manier met elkaar te verbinden. Bij deze relatief gemakkelijk toe te passen techniek wordt soldeerdraad of -tin gebruikt. Het smeltpunt van het gebruikte verbindingsmetaal is veel lager dan het smeltpunt van de metalen die je met elkaar wilt verbinden. Tin heeft een smeltpunt van circa 200 graden Celsius. De koperen draadjes van de te solderen onderdelen hebben een veel hoger smeltpunt. Dit ligt boven de 1000 graden Celsius. De temperatuur van een eenvoudige bout in werking is ongeveer 350 graden Celsius. Ruim voldoende om het materiaal goed te laten smelten.

Wat je moet weten over de techniek

Voor je begint te solderen is het belangrijk dat de te verbinden onderdelen schoon en vetvrij zijn. Bij nieuwe onderdelen is dat geen probleem. Bij reparaties en oude onderdelen dien je de oppervlaktes eerst goed schoon te maken. Hiervoor leveren wij speciale glasfiber borsteltjes waarmee je eenvoudig vuil zoals oxidatie kunt verwijderen. Bij het solderen van oude onderdelen is het handig om wat extra flux toe te voegen. Dit zorgt voor een optimaal vloeien van het tin, waardoor je een beter eindresultaat krijgt. Bij het solderen verwarm je metaal en daardoor treedt er altijd oxidatie op. Door dit proces wordt er een dun oxide laagje gevormd, waardoor een slechte of zelfs helemaal geen verbinding kan ontstaan. Om oxidatie te voorkomen, wordt er altijd een zogenoemd vloeimiddel gebruikt. Elektronica tin bevat vrijwel altijd een hol kanaaltje waarin hars zit. Als de te verbinden componenten nieuw en schoon zijn dan is dit materiaal (ook wel harskern-tin genoemd) voldoende om een goede verbinding te maken.

Loodhoudend tin

In het verleden werd aan alle tin standaard wat lood toegevoegd. Dat zorgde voor een laag smeltpunt en mooie glimmende verbindingen. Helaas heeft dit materiaal ook een bijzonder nare eigenschap, het is namelijk erg giftig. Te veel ervan levert verder een probleem op voor het milieu. Doordat er door consumenten steeds meer elektronica wordt gekocht, word de afvalstroom kapotte elektronica ook steeds groter. Hierdoor komt er ook steeds meer van dit materiaal in de afvalstromen en daardoor in ons milieu terecht. Om dit tegen te gaan heeft de EU in 2006 verboden dat er nog lood in nieuwe elektronica wordt verwerkt. Dit is de zogenoemde RoHS eis. Om hieraan te kunnen voldoen, heeft de elektronica-industrie loodvrij tin en technieken ontwikkeld.

Loodvrij tin

Dit loodvrije materiaal heeft een smelttemperatuur die circa 30-40 graden Celsius hoger ligt dan loodhoudend. De impact voor de elektronica hobbyist is klein. Het belangrijkste punt waar je rekening mee moet houden, is dat beiden niet met elkaar te combineren zijn. Als je aan oude apparatuur werkt die met loodhoudende materiaal in elkaar gezet is, dan heb je dus nog steeds loodhoudend nodig voor reparaties. Werk je met dergelijke tin, zorg er dan altijd voor dat je niet eet en drinkt tijdens het werken. Zorg er ook voor dat je na het werken ermee altijd je handen goed wast, zodat er geen sporen ervan (die je later alsnog binnen kunt krijgen) aan je handen blijven zitten. Werk je regelmatig met dit materiaal of twijfel je eraan of je schoon genoeg hebt gewerkt, drink dan na het solderen een lekker glas melk. Dit heeft de goede eigenschap dat melk het lood in je lichaam snel bindt en vervolgens uit je lichaam afvoert. Door het drinken van melk kun je dus eenvoudig een loodvergiftiging voorkomen. Voor nieuwe apparatuur kun je natuurlijk gewoon loodvrij gebruiken. Dit is minder schadelijk voor het milieu, veiliger om mee te werken en gezonder voor jezelf.

Welke soldeerbout kiezen?

Ze zijn in veel verschillende uitvoeringen te koop. Modellen zonder temperatuurregeling zijn eenvoudig en geschikt voor de meest uiteenlopende klusjes. Als je zo af en toe een verbinding wilt maken, is dit de meest voordelige keus. Uitvoeringen zonder temperatuurregeling zijn te koop met verschillende vermogens. Meer vermogen houdt in dat je zwaarder werk kunt doen zonder dat de bout te ver afkoelt. Een model met een hoog vermogen heeft ook een dikke punt, zodat de warmte effectief naar het werkstuk overgebracht wordt. Voor fijn werk heb je juist een kleine, lichtere variant nodig die niet te heet wordt. Hierna een overzicht van welke model geschikt is voor welk werk.

• een vermogen van 30-40 Watt voor lichte verbindingen zoals printplaten;
• een vermogen van 40-80 Watt, voor middel zware verbindingen, zoals lichte bedrading;
• een vermogen van 80-120 Watt voor zware verbindingen zoals dikke bedrading.

Bouten met temperatuurregeling en instelbaar vermogen

Voor intensief gebruik geven professionals de voorkeur aan een exemplaar met temperatuurregeling. De temperatuur hiervan is instelbaar en wordt elektronisch op de ingestelde waarde gehouden. Dit vergemakkelijkt het werken, omdat de punt ook bij intensief gebruik niet te ver afkoelt. Wordt er meer warmte gevraagd omdat er meerdere verbindingen achter elkaar worden gemaakt, dan zorgt de elektronische regeling ervoor dat er meer vermogen aan het verwarmingselement in de bout wordt toegevoerd. Dit is ook handig voor het maken van verbindingen tussen dikkere draden. Uitvoeringen met instelbaar vermogen zijn handig als je een voordelige uitvoering zoekt die geschikt is voor zowel het kleinere als het wat grotere werk. Bedenk wel dat uitvoeringen niet temperatuurgeregeld zijn en je dus goed in de gaten moet houden dat je voor elke klus de juiste vermogensinstelling kiest.

Gassoldeer- en soldeerbout met ingebouwde tin-aanvoer

Wij verkopen ook een aantal meer bijzondere modellen voor gespecialiseerde klussen. Hierna bespreken we deze speciale uitvoeringen en hun toepassingen. Een gasbout is ideaal voor situaties, waarin je geen beschikking hebt over netspanning om een elektrische variant te gebruiken. Het gebruik ervan vergt enige oefening. Ben je eenmaal vertrouwd met de werking en instelling dan is het goed mogelijk om fijn werk te doen. Bij de wat duurdere types wordt een aantal handige accessoires meegeleverd zoals verwisselbare kopjes. Denk aan vlamsolderen, een hotgun voor krimpkous en een hotknife voor bijvoorbeeld het snijden en smelten van kunststof touw. Door de ingebouwde tin dispenser wordt het toevoeren van dit materiaal een stuk eenvoudiger. Je drukt met een vinger op de trekker in de handgreep om het toe te voegen. Op deze manier hou je je andere hand vrij om je werkstuk vast te houden. Dit type is ook handig om op lastig bereikbare plaatsen te solderen, waar je maar met één hand kunt werken.

(De-)soldeerpistool

Een pistool is na het inschakelen al binnen een aantal seconden op de juiste temperatuur. Het gereedschap is ideaal voor situaties waarin je snel een verbinding wilt maken. Een pistool is niet geschikt voor continue werk en door zijn vrij hoge temperatuur ook niet geschikt voor het solderen van printplaten en kleine componenten. Een de-soldeerpistool heeft een holle punt en een afzuigmechanisme, waarmee je eenvoudig tin kunt wegzuigen. Dat is bijzonder handig voor reparatiewerkzaamheden waarbij je bijvoorbeeld componenten van een printplaat wilt vervangen. Een pistool werkt een stuk sneller dan een desoldeerpomp of -lint. Heb je veel desoldeerwerk te doen, kies dan dus voor een desbetreffend pistool.

Vragen en advies

Heb je vragen over een van onze soldeerbouten of wens je advies bij het kiezen? Bel ons dan op 043-7820543 of neem contact op met onze klantenservice via het contact formulier.